بسم الله الرحمن رحیم

مثلث خیام پاسکال

به آرایش هندسی مثلث‌شکل ضرایب بسط دوجمله‌ای، مثلث خیام،یا مثلث خیام-پاسکال گویند.

نامگذاری و تاریخچه

مثلث خیام را در برخی منابع به ندرت مثلث خیام-پاسکال-نیوتن نیز می‌گویند. این مثلث در زبان‌های گوناگون نام‌های دیگری نیز دارد در زبان انگلیسی مثلث پاسکال، ایتالیایی مثلث تارتالیا و در زبان چینی مثلث یانگ هویی نام گرفته. در آثار متون سانسکریدِ پینگالا ریاضی‌دان هندی نشانه‌هایی از استفاده از این بسط دیده می‌شود، در همان دوران عمر خیام ریاضی‌دان ایرانی ادعای کشف روشی جبری برای به دست آوردن ضرایب بسط دو جمله‌ای می‌کند ولی متاسفانه کتاب «مشکلات الحساب» کتابی که اثبات‌های این ادعا در آن آمده هنوز کشف نشده ولی در آثار طوسی تاثیر گرفته از او ضرایب را تا توان 12 می‌توان دید. بعد از او در قرن 12 میلادی در آثار یانگ هویی ریاضی‌دان چینی، شکل مثلث به چشم می‌خورد. در قرن 16 میلادی ریاضی‌دان ایتالیایی تارتالیا هم از خود این مثلث را به جا گذاشته و پس از یک قرن پاسکال ریاضی‌دان فرانسوی هم دوره با نیوتون روی این بسط و مثلث حسابی آن کار کرد.

منبع:دانشنامه ویکیپدیا